Azərbaycan zəngin tarixi, təbii gözəllikləri və mədəni irsi ilə turistlər üçün cəlbedici məkanlardan biridir. Ölkənin hər bir rayonu özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Bu yazıda Azərbaycanın gəzməli olan bir neçə məşhur rayonunu və onların tarixi haqqında qısa məlumatları təqdim edirik. Bəzi şəhərlərimiz haqqında daha ətraflı məlumatları isə digər bloq yazımda baxa bilərisz.

Göygöl

Tarixi:
Göygöl rayonu Azərbaycanın qərbində, Gəncə şəhəri yaxınlığında yerləşir. Rayon adını burada yerləşən və ölkənin ən gözəl təbii göllərindən biri sayılan “Göygöl“dən alır. XIX əsrdə bu bölgəyə Almaniyadan gələn köçkünlər yerləşdirilmiş və onlar burada Helenendorf adlı koloniya salmışlar. Bu alman icması bölgənin memarlıq üslubuna və təsərrüfat həyatına ciddi təsir göstərmişdir. Göygöl rayonu həm tarixi alman irsi, həm də zəngin təbiəti ilə seçilir.

Gəziləcək yerlər:
Göygöl Şərab Zavodu – alman köklü şərabçılıq ənənəsi ilə tanınır.
Göygöl gölü – Azərbaycanın ən təmiz və gözəl göllərindən biridir, dağların ətəyində yerləşir.
Maralgöl – Göygöl Milli Parkı ərazisində yerləşən başqa bir dağ gölü, daha sakit və əlçatmazdır.
Göygöl Milli Parkı – nadir bitki örtüyü və heyvanlarla zəngin qorunan ərazi.
Helenendorf (indiki Göygöl şəhəri) – burada XIX əsr Alman memarlığına aid evlər, lüteran kilsəsi və alman qəbiristanlığı qalır.
Üçtəpə kəndi və ətraf dağlar – yürüş və təbiət gəzintiləri üçün uyğundur.

Göygöl rayonu tarixi alman mədəniyyəti ilə zənginləşmiş, füsunkar təbiəti ilə seçilən nadir bölgələrdən biridir. Təmiz hava, dağ mənzərələri və sakitlik axtaranlar üçün əvəzolunmaz istirahət məkanıdır.

Qax

Tarixi:
Qax rayonu Azərbaycanın şimal-qərbində, Gürcüstanla sərhəddə yerləşir. Ərazi qədim Qafqaz Albaniyasının tərkib hissəsi olmuşdur və bu, burada qorunub saxlanılan alban abidələrindən də görünür. Qax tarixi boyunca müxtəlif mədəniyyətlərin — alban, gürcü, ərəb və türk mədəniyyətlərinin təsiri altında olmuşdur. XIX əsrdə Rusiya imperiyası dövründə inzibati əhəmiyyətə malik bölgələrdən biri idi. Rayonun çoxmədəniyyətli və çoxdinli quruluşu bu gün də özünü göstərir.

Gəziləcək yerlər:
Əyriçay dərəsi – Yaz-yay aylarında istirahət və yürüş üçün sevilən bir təbiət guşəsidir.
İlisu kəndi – Tarixi dağ kəndidir. Burada İlisu qalası, Ulu körpü və qədim hamam kimi tarixi abidələr yerləşir.
Sumuq qala – Qədim alban qalası olub dağın zirvəsində yerləşir, tarixi abidə və möhtəşəm mənzərə nöqtəsidir.
Ləkit kəndi – Təbii gözəlliyi və “Ağçay” (Ləkit) şəlaləsi ilə tanınır.
Qax şəhər mərkəzi – Köhnə memarlıq nümunələri, parklar və yerli mədəniyyətin izlərini daşıyan tikililərlə zəngindir.
Qax Dövlət Təbiət Qoruğu – Nadirdən nadir təbiət növlərinə ev sahibliyi edən, ekoturizm üçün ideal ərazidir.

Qax rayonu həm təbiəti, həm tarixi, həm də mədəni müxtəlifliyi ilə Azərbaycanın ən maraqlı və dəyərli bölgələrindən biridir. Dağ kəndlərində qədim həyat tərzini yaşamaq və təbiətin qoynunda dincəlmək istəyənlər üçün Qax ideal seçimdir.

Şəki

Tarixi:
Şəki Azərbaycanın ən qədim və mədəni baxımdan zəngin şəhərlərindən biridir. Onun tarixi min illərlə ölçülür. Ərazidə aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində burada eramızdan əvvəl I minilliyə aid yaşayış izləri aşkarlanmışdır. Orta əsrlərdə Şəki Böyük İpək Yolunun üzərində yerləşdiyi üçün mühüm ticarət və sənətkarlıq mərkəzi olmuşdur. XVIII əsrdə Şəki xanlığı burada qurulmuş və şəhər siyasi, iqtisadi və mədəni baxımdan yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmışdır. Şəki 2019-cu ildə UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir.

Gəziləcək yerlər:
Yuxarı Baş Tarixi-Memarlıq Qoruğu – UNESCO siyahısına daxil olan ərazidəki qədim məhəllələr və tikililər.
Şəki Xan Sarayı – XVIII əsrə aid olan bu möhtəşəm saray bənzərsiz şəbəkə pəncərələri və divar rəsmləri ilə məşhurdur.
Karvansaray – orta əsrlərdən qalan ticarət karvanlarının dayanacaq yeri, bu gün otel və muzey kimi fəaliyyət göstərir.
Qədim Şəki bazarı – yerli sənətkarlıq nümunələri, suvenirlər və ənənəvi məhsullarla dolu canlı bir məkandır.
Gelersen-Görersen qalası – dağın zirvəsində yerləşən bu qala müdafiə məqsədilə inşa olunmuş və maraqlı əfsanəyə malikdir.
Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi – bölgənin tarixi, etnoqrafiyası və mədəniyyəti haqqında zəngin ekspozisiyalar təqdim edir.

Şəki yalnızca bir şəhər deyil, həm də canlı bir tarix və mədəniyyət muzeyidir. Həm yerli, həm də xarici turistlər üçün unudulmaz təəssüratlar bəxş edən bu bölgə Azərbaycanın ən parlaq incilərindən biridir.

Zaqatala

Tarixi:
Zaqatala rayonu Azərbaycanın şimal-qərbində, Qafqaz dağlarının ətəyində, Gürcüstan və Rusiya ilə sərhəddə yerləşir. Tarixi çox qədim zamanlara gedib çıxır və burada müxtəlif mədəniyyətlərin, o cümlədən alban, qafqaz və türk-müsəlman təsirlərinin izi vardır. XIX əsrdə Rusiya imperiyası dövründə Zaqatala strateji əhəmiyyətə malik hərbi və inzibati mərkəzə çevrilmişdir. Rayonun əhalisi əsasən azərbaycanlılar, avarlar və digər azsaylı xalqlardan ibarətdir.

Gəziləcək yerlər:
Qızılca kəndi – etnoqrafik və təbiət gözəllikləri ilə seçilir.
Zaqatala Qalası – XVIII əsrə aid olan qala şəhərin tarixi simvollarından biridir.
İsmayıllı Qoruğu və meşələri – təbiət yürüşləri və piknik üçün əlverişli yerlərdir.
Katex kəndi və şəlalələri – möhtəşəm təbiət mənzərələri və sərin bulaqları ilə məşhurdur.
Talış dağlarının ətəyində yerləşən Tufandağ – yay və qış turizmi üçün əlverişlidir.
Zaqatala Dövlət Tarix-Etnoqrafiya Muzeyi – regionun tarixi və mədəni irsini təqdim edir.

Zaqatala rayonu zəngin tarixi və təbii gözəllikləri ilə Azərbaycanın ecazkar bölgələrindən biridir. Qala, dağlar, şəlalələr və çoxmədəniyyətli həyat tərzi burada səyahətçilərə unudulmaz təcrübələr bəxş edir.

Qusar

Tarixi:
Qusar rayonu Azərbaycanın şimalında, Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir və Rusiya ilə sərhəddə yerləşən mühüm bölgələrdən biridir. Tarixi baxımdan Qusar ərazisi qədim Qafqaz tayfalarının məskunlaşdığı yerlərdən olub. XVIII–XIX əsrlərdə bu bölgə Quba xanlığının tərkibində olmuş, sonradan isə çar Rusiyasının tabeliyinə keçmişdir. Qusar həmçinin Azərbaycanın ləzgi əhalisinin əsas yaşadığı bölgələrdən biridir və burada ləzgi mədəniyyəti və adət-ənənələri qorunub saxlanır.

Gəziləcək yerlər:
Anıq kəndi və meşələri – təbii yürüş (trekking) və ekoturizm üçün əlverişlidir.
Şahdağ Turizm Kompleksi – Azərbaycanın ən böyük qış turizm mərkəzi, dağ-xizək və yay istirahəti üçün mükəmməl məkandır.
Laza kəndi – dağ mənzərələri, şəlalələri və saf havası ilə tanınır. Təbiət həvəskarları və fotoqraflar üçün ideal məkandır.
Qusar şəhər mərkəzi – tarix və mədəniyyətlə maraqlananlar üçün muzeylər, parklar və memarlıq nümunələri təqdim edir.
Qusarçay çayı və dərəsi – yay aylarında piknik və istirahət üçün sevilən məkandır.
Həzrə kəndi – qədim yaşayış məskənlərindən biri olub, burada tarixi məscidlər və dini abidələr qorunub saxlanır.

Quba

Tarixi:
Quba rayonu Azərbaycanın şimal-şərqində yerləşir və tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Quba XIX əsrdə Quba xanlığının mərkəzi olmuşdur və bu dövrdə mühüm siyasi və iqtisadi mərkəz kimi inkişaf etmişdir. Bölgə həm də Azərbaycanın ləzgi, talış və digər milli azlıqlarının yaşayış yeri kimi zəngin mədəniyyətə malikdir. Quba, həmçinin, məşhur qızılgül və alma bağları ilə tanınır.

Gəziləcək yerlər:
Quba bazarı və mərkəzi – yerli mədəniyyət və məhsulları ilə tanış olmaq üçün əla yerdir.
Quba Qalası – XVIII əsrə aid qala, bölgənin tarixi simvollarından biridir.
Qırmızı Qəsəbə (Quba Yəhudi Məhləsi) – Azərbaycan yəhudilərinin yaşadığı unikal məhəllə.
Afurca Şəlaləsi – möhtəşəm təbiət mənzərəsi və yayda sərinləmək üçün ideal məkandır.
Quba Cümə Məscidi – qədim və gözəl memarlıq nümunəsi.
Quba Xalça Muzeyi – Azərbaycanın məşhur xalçaçılıq sənətini əks etdirir.

Quba rayonu həm təbiət gözəllikləri, həm zəngin tarix, həm də müxtəlif mədəniyyətlərin harmoniyası ilə seçilən bölgədir. Buraya səfər edən turistlər həm tarixi, həm də təbii zənginliklərdən zövq alırlar.

İsmayıllı

Tarixi:
İsmayıllı rayonu Azərbaycanın mərkəzi hissəsində, dağlıq ərazidə yerləşir. Tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır və burada arxeoloji qazıntılar nəticəsində eramızdan əvvəlki dövrlərə aid tapıntılar aşkar edilmişdir. Rayon XIX əsrdə Şəki xanlığı ilə bağlı olmuş və mədəniyyət baxımından zəngin region kimi tanınmışdır. İsmayıllı həm də müxtəlif etnik qrupların — azərbaycanlılar, talışlar və digər xalqların birgə yaşadığı çoxmədəniyyətli bölgədir.

Gəziləcək yerlər:
Göyəbaxan və digər dağlıq kəndlər – ekoturizm və dağ yürüşləri üçün əlverişlidir.
Lahıc kəndi – Azərbaycanın məşhur tarix və sənət mərkəzi, qədim misgərlik sənətinin beşiyi. Lahıc UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxildir.
İsmayıllı Milli Parkı – zəngin bitki örtüyü və heyvanat aləmi ilə məşhur olan təbiət qoruğu.
Nohurqışlaq kəndi və Nohurgöl gölü – təmiz hava və gözəl təbiət mənzərələri ilə məşhurdur.
İsmayıllı şəhər mərkəzi – tarixi abidələr və müasir mədəniyyətin qarışdığı məkandır.
Basqal kəndi – tarixi memarlıq və mədəni irsi ilə tanınır.

İsmayıllı rayonu zəngin təbiəti, qədim sənətkarlıq ənənələri və çoxmədəniyyətli tarixi ilə Azərbaycanın ən maraqlı və gəzilməyə dəyər bölgələrindən biridir.

Qəbələ

Tarixi:
Qəbələ rayonu Azərbaycanın şimal-qərbində yerləşir və ölkənin ən qədim yaşayış məntəqələrindən biridir. Qəbələ şəhəri qədim Albaniya dövlətinin paytaxtı olmuşdur və burada çoxsaylı arxeoloji tapıntılar aşkarlanmışdır. Bölgə tarix boyunca müxtəlif sivilizasiyaların, o cümlədən albaniyalılar, sasanilər və müxtəlif türk tayfalarının təsiri altında olmuşdur. Qəbələ həmçinin Azərbaycan mədəniyyətində və tarixi irsində mühüm yer tutur.

Gəziləcək yerlər:
Qəbələ şəhər mərkəzi – müasir infrastruktur və əyləncə məkanları ilə zəngindir.
Qəbələ Təbii Tarix Muzeyi – bölgənin zəngin flora və faunasını əks etdirir.
Qəbələ Qədim Şəhər Ərazisi – arxeoloji qazıntılarla zəngindir, qədim yaşayış yerlərinin qalıqları burada yerləşir.
Tufandağ Turizm Mərkəzi – yay və qış mövsümlərində fəaliyyət göstərən məşhur dağ-xizək kurortu.
Nohur gölü – təbiətin gözəlliyini təqdim edən sərin və sakit bir məkan.
Yeddi Gözəl Şəlaləsi – turistlər üçün məşhur təbiət möcüzəsi.

Qəbələ rayonu həm qədim tarixi irsi, həm də müasir turizm imkanları ilə Azərbaycanın ən seçilən turizm istiqamətlərindən biridir. Buraya gələnlər həm mədəni, həm də təbii zənginlikləri kəşf etmək imkanı əldə edirlər.

Lənkəran

Tarixi:
Lənkəran rayonu Azərbaycanın cənub-şərqində, Xəzər dənizi sahilində yerləşir. Bölgə tarixi çox qədimdir və əsasən Lənkəran xanlığı dövrü ilə tanınır. XVIII əsrdə yaranan Lənkəran xanlığı burada siyasi və iqtisadi mərkəz olmuşdur. Lənkəran həmçinin Azərbaycan tarixində mühüm mədəniyyət və ticarət mərkəzi kimi çıxış etmişdir. Rayonun unikal təbiəti və iqlimi, eləcə də zəngin florası, bölgənin həm tarixi, həm də təbii cazibəsini artırır.

Gəziləcək yerlər:
Lənkəran şəhər mərkəzi – zəngin tarix və müasir inkişafın vəhdəti.
Lənkəran qalası – tarixi müdafiə qalası, şəhərin simvollarından biridir.
Həştərxan çayı və sahil zonası – istirahət və yürüş üçün əlverişli təbii məkan.
Nemoski Milli Parkı – nadir bitki və heyvan növlərinin qorunduğu ərazi.
Lənkəran Arboretumu – botanika və təbiət həvəskarları üçün ideal yer.
Mərdəkan kəndi – qədim tarixi abidələr və ənənəvi memarlıq nümunələri.

Lənkəran rayonu tarixi, təbiəti və mədəni müxtəlifliyi ilə Azərbaycanın ən cəlbedici və unikallığı ilə seçilən bölgələrindən biridir. Buraya gələnlər həm dəniz sahilində istirahət edə, həm də zəngin tarixi kəşf edə bilərlər.

Lerik

Tarixi:
Lerik rayonu Azərbaycanın cənubunda, Talış dağlarının qoynunda yerləşir. Bölgə həm tarixi, həm də təbii baxımdan çox zəngindir. Lerikdəki arxeoloji tapıntılar bu ərazidə hələ qədim dövrlərdən insan yaşayışının olduğunu sübut edir. Rayonun ən məşhur xüsusiyyəti isə uzunömürlü insanları ilə tanınmasıdır. Dünyanın ən yaşlı insanlarından biri olan Şirəli Müslümovun burada yaşadığı bildirilir. Lerik həm də Talış mədəniyyətinin əsas mərkəzlərindən sayılır.

Gəziləcək yerlər:
Gizilca kəndi – tarixi məscidləri və təbiət mənzərələri ilə tanınır.
Uzunömürlülər Muzeyi – Lerikdə 100 yaşını keçmiş insanların həyatına dair sənədlər və fotolarla tanış olmaq mümkündür.
Hirkan Milli Parkı – nadir bitki və heyvan növləri ilə zəngin olan bu ərazi UNESCO-nun diqqətindədir.
Zuvand dərəsi və şəlalələri – dağ yürüşləri və təbiət həvəskarları üçün ideal məkandır.
Bürsülüm kəndi – qədim Talış kəndidir, burada dağ mənzərələri və yerli həyat tərzi ilə tanış olmaq olar.
Lerik şəhər parkı və yaylaqları – yaz və yay aylarında şəhər əhalisi və turistlər üçün istirahət məkanlarıdır.

Səyahət sevərlər və tarix həvəskarları üçün Azərbaycan rayonlarının hər biri yeni macəralar, kəşflər və zəngin mədəni irslə dolu bir dünyadır. Bu yerləri gəzərək həm ölkəmizin gözəlliklərini tanıya, həm də onun qədim mədəniyyətinin şahidi ola bilərsiniz.